Wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - to konkluzja ostatniej uchwały Sądu Najwyższego.
W przedmiocie określenia tzw. „iluzorycznego wspólnika” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością istniało do niedawna wiele wątpliwości, w szczególności co do tego, czy wspólnik posiadający 1 lub 2 procent udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może być w ogóle uznany za drugiego ze wspólników w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Był to efekt jednolitego podejścia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który domagał się zapłaty składek również od wspólników posiadających mniej niż 99 procent udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, ale w takich proporcjach, że udziały pozostałych wspólników mogły zostać uznane jako iluzoryczne.
Osprawie ostatecznie przesądziła Uchwała Sądu Najwyższego w składzie 3 sędziów z dnia 21 lutego 2024 r., sygnatura akt III UZP 8/23.
Uchwała została wydana na kanwie wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 19 października 2022 r. ZUS jako organ rentowy stwierdził uprzednio, że wspólnik większościowy (posiadający także osobny tytuł do ubezpieczenia społecznego, który wynikał ze stosunku pracy nawiązanego ze spółką w której posiadał większość udziałów) w przedstawionej sytuacji powinien być traktowany jako wspólnik spółki jednoosobowej, ponieważ istnienie innego wspólnika posiadającego 1 procent udziałów zmierza wyłącznie do obejścia prawa i tylko w sposób pozorny pozbawia spółkę przymiotu spółki jednoosobowej.
Sprawa trafiła następnie do Sądu Apelacyjnego w Lublinie, który powziął poważne wątpliwości co do treści rozstrzygnięcia sądu I instancji, przez co skierował do Sądu Najwyższego następujące pytanie prawne: „Czy wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów zapewniających mu możliwość swobodnego kształtowania treści uchwał na zgromadzeniu wspólników i podejmowania decyzji dotyczących działalności spółki podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych?”
Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 21 lutego 2024 r. wskazał wprost, iż: „Wspólnik dwuosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością posiadający 99 procent udziałów nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1230).”
(opracował: apl. adw. Alan Dopieralski)